Co to jest ŚLAD WĘGLOWY?

Co to jest ślad węglowy?

Żyjemy w świecie, w którym liczy się czas i wygoda - korzystamy coraz częściej z
rozmaitych coraz szybszych urządzeń i środków transportu, potrzebujemy coraz
więcej energii, także aby jeść, ubrać się. Obecnie, w dobie globalizacji, jedną z
czołowych aktywności ludzkich jest przemieszczanie się, czyli transport - do pracy,
na zakupy, na wakacje, w podróży służbowej i wiele, wiele innych.
Wymaga to ogromnego nakładu energii, która w ponad 80% produkowana jest ze
źródeł kopalnych jak węgiel, ropa, gaz. Tak powstaje ślad węglowy. Ślad węglowy,
inaczej klimatyczny lub z ang. carbon footprint, to suma wyemitowanych gazów
cieplarnianych (GHGs - ang. greenhouse gases) przyczyniających się do globalnych
zmian klimatu. Emisje mogą być wprost jak z rury samochodowej, ale w większości
nie mamy o nich nawet pojęcia. Np. smartfon znacząco przyczynia się do rosnącej
koncentracji GHG w atmosferze. Dlaczego? Po pierwsze, zużywa energię do
działania, ale do jego produkcji, a później utylizacji (czyli w całym cyklu życia
produktu) użyto jeszcze więcej energii na:

● Wydobycie surowców – rzadkich metali
● Transport surowców do fabryk
● Produkcję podzespołów
● Składanie telefonów
● Transport do hurtowni, sklepów
● Odbiór zużytych telefonów i przewóz na składowisko lub do zakładów
przetwarzania odpadów elektronicznych
● Proces odzysku cennych metali
● Dalsze przetwarzanie elementów
● Składowanie zbędnych elementów na składowisku lub spalenie w spalarni

Ślad węglowy określa wpływ usługi, aktywności lub wydarzenia w życiu codziennym
każdego człowieka na środowisko naturalne, a dokładnie na klimat.
Choć efekt cieplarniany jest zjawiskiem naturalnym, to człowiek od ponad stu lat ma
znaczący wpływa na zwiększające się ocieplenie klimatu.

 Główne gazy cieplarniane z ludzkiej działalności to:
● dwutlenek węgla CO2 – jest go najwięcej, głównym źródłem jest spalanie paliw
i wylesienia
● metan CH4 – jest go mniej, ale jest 21 razy bardziej szkodliwy niż CO2
, a

głównym źródłem jest rolnictwo (produkcja wołowiny, ryżu)
● podtlenek azotu N20 – 310 razy bardziej szkodliwy niż CO2!

Głównym źródłem jest przemysł i transport oraz produkcja nawozów sztucznych
Dla ułatwienia gazy cieplarniane przelicza się na tzw. dwutlenek węgla ekwiwalentny
– CO2eq
Ślad węglowy możemy wyliczyć dla osoby, przedmiotu, firm, a nawet Państwa.
Wszystkie firmy w Polsce mają nawet taki obowiązek.
Konieczność szacowania śladu węglowego została podjęta przez Polskę i inne kraje
świata już dość dawno. Pierwsze alarmujące informacje pojawiły się w połowie
ubiegłego wieku.
Naukowcy podnoszą alarm, że jeśli nie ograniczymy swojego śladu
węglowego, to czekają nas nieodwracalne zmiany i ogromne zagrożenia dla
życia:

● Topniejące lodowce zalewają nadbrzeża
● Pojawiają się nowe choroby u roślin, zwierząt i ludzi
● Upały są coraz częstszą przyczyną zgonów
● Kurczące się zasoby wody są przyczyną wielu konfliktów wojennych, jak
choćby w Syrii
W trosce o zmniejszenie śladu węglowego podpisano porozumienie zwane
Konwencją Klimatyczną (9 maja 1992 r.) i protokół z Kyoto do tej Konwencji w 1997 r.
Protokół wszedł w życie w dniu 16 lutego 2005 r., natomiast w Polsce ratyfikowano
go w dniu 13 grudnia 2002 r. Podejmuje się różne działania, aby ustabilizować
koncentrację gazów cieplarnianych w atmosferze na poziomie, który nie
powodowałby niebezpiecznych zmian w systemie klimatycznym.

2. OSZACUJ

Jak policzyć ślad węglowy?
Naukowcy opracowali wiele wskaźników emisyjnych, a więc wystarczy znać takie
informacje jak:
● Konsumpcja wybranych produktów, np. kotletów
Projekt Klimatyczna klasa organizowany przez Projekt finansowany ze środków
● Pochodzenie produktów – jabłka z Polski czy z zagranicy
● Zużycie energii w kWh z rachunku za prąd lub wartość mocy (w kilowatach
kW=1000*W) danego urządzenia - należy pomnożyć przez czas wyrażony
w godzinach – np. robienie herbaty w czajniku elektrycznym o mocy 2000 W
(2kW), zagotowanie trwa 2 minuty (=2/60 godziny) – jakie jest zużycie?
2x(2/60)=0,07 kWh
● Liczba pokonanych kilometrów samochodem, autobusem lub innym środkiem
lokomocji
● Jakie paliwo potrzebne jest do auta, którym jeździsz – np. ropa naftowa,
benzyna, gaz
A następnie pomnożyć informacje przez wskaźnik i uzyskać wtedy wynik o swoim
wpływie na środowisko. Gotowe aplikacje w internecie pomogą wyliczyć ślad -
przykładowe kalkulatory CO2:
● http://www.aerisfuturo.pl/
● www.carbonoffset.pl
● http://ziemianarozdrozu.pl/
● https://www.nature.org/greenliving/carboncalculator/index.htm (tylko dla USA)3. OGRANICZ

Co można zrobić?

● Kupować mniej
● Dawać drugie życie rzeczy
● Oddawać do recyklingu
● Kupować lokalne produkty
● Ograniczać, a najlepiej wyeliminować spożycie mięsa, szczególnie wołowiny
● Wybierać rower, hulajnogę lub spacer
● Sadzić drzewa
● Oszczędzać energię – ocieplać domy, wymieniać stare okna na nowe,
wymieniać stare piece na nowe gazowe lub na pellet (sprasowane odpady
drzewne lub sprasowana słoma)
● Wykorzystać energię ze źródeł odnawialnych, szczególnie panele słoneczne, pompy ciepła

4. ODDZIAŁUJ

Jak można oddziaływać?

● Komunikować się z różnymi grupami językiem korzyści
● Informować, edukować, promować
● Lobbować za wprowadzeniem prawnych rozwiązań służących klimatowi, np.
ulgi za zwiększanie efektywności energetycznej, czyli np. ocieplania domów
● Pamiętać, że nie jest się samemu - dołączyć do grona osób
zaangażowanych, np. organizacji pozarządowych
Ważny jest efekt skali!